ที่มา : พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลศัพท์ พิมพ์ครั้งที่ 31
[คลิก]
คำศัพท์ : วัชชนียบุคคล
"บุคคลที่พึงเว้น" คือ บุคคล ๒๑ ประเภท ซึ่งไม่ควรร่วมอยู่ในที่ประชุมสงฆ์ที่สวดปาติโมกข์ แต่พึงให้อยู่นอกหัตถบาส ท่านถือตามพุทธบัญญัติข้อว่า (วินย.4/173/266) "ไม่พึงสวดปาติโมกข์ในบริษัทที่มีคฤหัสถ์" จึงนับคฤหัสถ์นั้นเป็น ๑ และตามพุทธบัญญัติข้อว่า (วินย.4/201/268) "ไม่พึงสวดปาติโมกข์ในบริษัทที่มีภิกษุณี ฯลฯ อุภโตพยัญชนะ นั่งอยู่ด้วย" ซึ่งมีอีก ๒๐ บุคคล จึงรวมเป็น ๒๑ (๒๐ บุคคลในข้อหลัง ได้แก่ ภิกษุณี สิกขมานา สามเณร สามเณรี ภิกษุผู้บอกลาสิกขา ภิกษุผู้ต้องอันติมวัตถุ ภิกษุผู้ถูกสงฆ์ยกเสียฐานไม่เห็นอาบัติ ภิกษุผู้ถูกสงฆ์ยกเสียฐานไม่กระทำคืนอาบัติ ภิกษุผู้ถูกสงฆ์ยกเสียฐานไม่สละคืนทิฏฐิอันชั่ว บัณเฑาะก์ คนลักเพศ ภิกษุเข้ารีตเดียรถีย์ สัตว์ดิรัจฉาน [รวมทั้งคนดุจดิรัจฉาน] คนฆ่ามารดา คนฆ่าบิดา คนฆ่าพระอรหันต์ คนประทุษร้ายภิกษุณี ภิกษุผู้ทำลายสงฆ์ คนผู้ทำร้ายพระศาสดาจนถึงห้อพระโลหิต และอุภโตพยัญชนะ), แม้ในสังฆกรรมทั้งหลายอื่น ก็พึงเว้นวัชชนียบุคคล ๒๑ นี้