คำศัพท์ : อานันตริกสมาธิ

สมาธิอันไม่มีระหว่าง คือไม่มีอะไรคั่น หมายความว่า ให้เกิดผลตามมาทันที ได้แก่ มรรคสมาธิ ซึ่งเมื่อเกิดขึ้นแล้ว ก็จะเกิดมรรคญาณ คือ ปัญญาที่กำจัดอาสวะ ตามติดต่อมาในทันที, อานันตริกสมาธินี้ พระพุทธเจ้าตรัสว่าเป็นสมาธิเยี่ยมยอด ไม่มีสมาธิใดเทียมเท่า (ขุ.ขุ.25/7/5) เพราะทำกิเลสให้สิ้นไปได้ ประเสริฐกว่ารูปาวจรสมาธิและแม้แต่อรูปาวจรสมาธิของพระพรหม หรือที่จะทำให้ได้เกิดเป็นพรหม