คำศัพท์ : นิพัทธุปัฏฐาก

อุปัฏฐากประจำ ตามปกติ หมายถึงพระอุปัฏฐากประจำพระองค์ของพระพุทธเจ้า คือพระอานนท์ ซึ่งได้รับหน้าที่เป็นพระอุปัฏฐากประจำพระองค์ตั้งแต่พรรษาที่ ๒๐ แห่งพุทธกิจ เป็นต้นไปจนสิ้นพุทธกาล, ก่อนพรรษาที่ ๒๐ นั้น พระเถระมากหลายรูป รวมทั้งพระอานนท์ และพระมหาสาวกทั้งปวง ได้เปลี่ยนกันทำหน้าที่เป็นพระอุปัฏฐากของพระพุทธเจ้า ดังบางท่านที่ปรากฏนามเพราะมีเหตุการณ์เกี่ยวข้อง เท่าที่พบ คือ พระนาคสมาละพระอุปวาณะ พระสุนักขัตตะ พระจุนทะพระนันทะ พระสาคตะ พระโพธิ พระเมฆิยะ
ดู อานนท์, อุปัฏฐาก, พร ๘