คำศัพท์ :
ที่มา : พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลศัพท์ พิมพ์ครั้งที่ 31 [คลิก]
คำศัพท์ : ขึ้นวัตร

โวหารเรียกวินัยกรรมเกี่ยวกับวุฏฐานวิธีอย่างหนึ่ง คือเมื่อภิกษุต้องครุกาบัติชั้นสังฆาทิเสสแล้วอยู่ปริวาสยังไม่ครบเวลาที่ปกปิดอาบัติไว้หรือประพฤติมานัตอยู่ยังไม่ครบ ๖ ราตรี พักปริวาสหรือมานัตเสียเนื่องจากมีเหตุอันสมควร เมื่อจะสมาทานวัตรใหม่เพื่อประพฤติปริวาสหรือมานัตที่เหลือนั้น เรียกว่า ขึ้นวัตร คือการสมาทานวัตรนั่นเอง ถ้าขึ้นปริวาสพึงกล่าวคำในสำนักภิกษุรูปหนึ่งว่า "ปริวาสํ สมาทิยามิิ" แปลว่า "ข้าพเจ้าขึ้นปริวาส" "วตฺตํ สมาทิยามิ" แปลว่า "ข้าพเจ้าขึ้นวัตร" ถ้าขึ้นมานัต พึงกล่าวว่า "มานตฺตํ สมาทิยามิ" แปลว่า "ข้าพเจ้าขึ้นมานัต" หรือ "วตฺตํ สมาทิยามิ" แปลว่า "ข้าพเจ้าขึ้นวัตร"