คำศัพท์ : ทุกข์

1. สภาพที่ทนอยูไดยาก, สภาพที่คงทนอยูไมได เพราะถูกบีบคั้นดวยความเกิดขึ้นและความดับสลายเนื่องจากตองเปนไปตามเหตุปจจัยที่ไมขึ้นตอตัวมันเอง (ไดแก สังขารทุกข, ขอ ๒ ในไตร ลักษณ) 2. อาการแหงทุกขที่ปรากฏขึ้น หรืออาจปรากฏขึ้นไดแกคน (ไดในคําวา ทุกขสัจจะ หรือ ทุกขอริยสัจจ ซึ่งเปนขอ ที่ ๑ ในอริยสัจจ ๔) 3. สภาพที่ทนไดยาก, ความรูสึกไมสบาย ไดแก ทุกขเวทนา, ถามาคูกับโทมนัส ( ใน เวทนา ๕) ทุกขหมายถึงความไมสบาย กายคือทุกขกาย (โทมนัสคือไมสบายใจ) แตถามาลําพัง (ในเวทนา ๓) ทุกข หมาย ถึงความไมสบายกายไมสบายใจ คือทั้ง ทุกขกายและทุกขใจ