คำศัพท์ : กรรมพันธ์

(กมฺมพนฺธ) กรรมผูกพัน, ความเป็นกรรมติดตัว; เมื่อบุคคลทำการอันชั่วร้ายไม่ดีบางอย่าง อาจทั้งเป็นโทษทางบัญญัติคือผิดกติกาสังคม เช่นผิดกฎหมาย และทั้งเป็นโทษตามกฎธรรมชาติ คือทำกรรมชั่ว เช่น ภิกษุมีเจตนาฆ่าสัตว์ดิรัจฉาน มีโทษตามบัญญัติแห่งพระวินัย เรียกว่าต้องอาบัติปาจิตตีย์ และมีโทษตามกฎธรรมชาติ คือได้ทำกรรมไม่ดีี เป็นกรรมพันธ์ คือ เป็นกรรมผูกพันหรือติดตัวขึ้นมา, ยังมีแง่พิเศษอีกว่า บางครั้ง การทำความผิดอย่างเดียวกัน อาจมีโทษตามบัญญัติเท่ากัน แต่เป็นกรรมพันธ์ไม่เท่ากัน เช่น ภิกษุฆ่าคนผู้หนึ่ง ไม่ว่าผู้นั้นเป็นใคร ในทางบัญญัติแห่งวินัย ก็ต้องอาบัติปาราชิก แต่ในแง่ธรรมดาของกรรม ถ้าคนที่ถูกฆ่านั้นเป็นปุถุชน กรรมพันธ์ก็เป็นปาณาติบาตอย่างหนึ่ง แต่ถ้าคนที่ถูกฆ่านั้นเป็นพระอรหันต์ กรรมพันธ์เป็นอนันตริยกรรม ดังนี้เป็นต้น