คำศัพท์ : อสิตดาบส

ดาบสผู้คุ้นเคย และเป็นที่นับถือของศากยราชสกุล มีเรื่องปรากฏในนาลกสูตร (ขุ.สุ.25/388/467) ว่า ในวันที่พระโพธิสัตว์ประสูติ ท่านได้ทราบข่าวประสูติ แห่งพระราชโอรส ของพระเจ้าสุทโธทนะ จึงเข้าไปเยี่ยม พระราชาทรงนำพระราชโอรสออกมาเพื่อจะให้วันทาพระดาบส แต่พระบาททั้งสองของพระราชโอรสกลับเบี่ยงขึ้นไปประดิษฐานบนเศียรของพระดาบส เมื่อพระดาบสพิจารณาพระลักษณะของพระราชโอรสแล้ว มั่นใจว่าพระราชโอรสนั้นจักตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้าแน่นอน นอกจากทำอัญชลีนบไหว้แล้ว ก็ได้แย้มยิ้มแสดงความแช่มชื่นใจออกมา แต่เมื่อมองเห็นว่าตนจะไม่มีชีวิตอยู่จนถึงเวลาแห่งการตรัสรู้ ก็เสียใจร้องไห้ กระนั้นก็ตาม พระดาบสได้ไปบอกหลานชายของท่าน ชื่อว่านาลกะ ให้ออกบวชรอเวลาที่พระโพธิสัตว์จะได้ตรัสรู้ (ข้อความที่ว่า พระบาททั้งสองของพระราชโอรสเบี่ยงขึ้นไปประดิษฐานบนเศียรหรือบนชฎาของพระดาบสนั้น เป็นคำเล่าขยายความของอรรถกถา, เช่น สุตฺต.อ.๒/๖๘๒/๓๑๘; ชา.อ.๑/๘๖); อสิตดาบสนี้ มีชื่ออีกอย่างหนึ่งว่ากาฬเทวิล หรือ กาฬเทวัลดาบส (เรียกว่า กัณหเทวิลฤาษี ก็มี); ตามหนังสือแบบเรียน อสิตดาบสทำนายพระราชโอรสว่า มีคติเป็น ๒ ตามตำรับมหาบุรุษลักษณพยากรณศาสตร์
ดู มหาบุรุษลักษณะ, นาลกะ 1.

เทียบ พราหมณ์ทำนายพระมหาบุรุษ