คำศัพท์ : มหานที ๕

แม่น้ำใหญ่ที่สำคัญ ๕ สายแห่งชมพูทวีป คือ คงคา ยมุนา อจิรวตี สรภู มหี, ตามที่ถือสืบกันมา ดังบันทึกไว้ในอรรถกถาว่า ทั้ง ๕ สาย มีต้นกำเนิดร่วมกัน จากสระอโนดาต ซึ่งมีขนาดใหญ่ วัดความกว้าง-ยาว-ลึก ได้ด้านละ ๕๐ โยชน์ อยู่ในวงล้อมแห่งยอดเขาทั้ง ๗ คือ สุทัสสนกูฏ จิตรกูฏ กาฬกูฏ คันธมาทนกูฏ และเกลาสกูฏ (เขาไกลาส) ในแดนหิมพานต์ (หิมาลัย) ไหลไปสู่มหาสมุทร จากทิศตะวันตกไปทิศตะวันออก (ปาจีนนินฺนา)