คำศัพท์ :
แสดงอาบัติแสดงอาบัติของตนเพื่อให พนจากอาบัตินั้น, เปลื้องตนจากอาบัติ ดวยการเปดเผยอาบัติของตนแกสงฆ หรือแกภิกษุอื่น, ใชสําหรับอาบัติที่แสดง แลวพนได คือ ถุลลัจจัย ปาจิตตีย ปาฏิเทสนียะ ทุกกฏ และทุพภาสิต
ในอุโบสถขันธกะ (วินย.4/186/245) มี วิธีแสดงอาบัติที่ตรัสสอนไว ตามเรื่องวา ภิกษุรูปหนึ่งตองอาบัติในวันอุโบสถ เธอคิดวา พระผูมีพระภาคทรงบัญญัติ ไววา ภิกษุมีอาบัติติดตัว ไมพึงทํา อุโบสถ เราตองอาบัติแลว จะพึงปฏิบัติ อยางไร จึงบอกเรื่องนั้นแกภิกษุทั้งหลาย ซึ่งไดกราบทูลแดพระผูมีพระภาค พระ องครับสั่งวา ภิกษุนั้นพึงเขาไปหาภิกษุ รูปหนึ่ง หมผาอุตราสงคเฉวียงบา นั่ง กระโหยง ประคองอัญชลี แลวกลาววา…
ถอยคําตามพระบาลีนี้ เมื่อนํามาใช มีการเติมคําอาลปนะเขาไปใหครบ ดังนี้
ผูแสดง: อห อาวุโส อิตฺถนฺนาม อาปตฺตึ อาปนฺโน ต ปฏิเทเสมิ. (แนะเธอ ผม ตองอาบัติชื่อนี้ ผมแสดงอาบัตินั้น)
ผูรับ: ปสฺสถ ภนฺเต? (ทานมองเห็นหรือครับ)
ผู้แสดง: อาม อาวุโส ปสฺสามิ. (ครับ ผมเห็น)
ผูรับ: อายตึ ภนฺเต สํวเรยฺยาถ. (ทานพึง สํารวมตอไป เถิดครับ)
[คําวา “ อิตฺถนฺนาม” พึงเปลี่ยนไป ตามชื่ออาบัติที่ตอง เชนเปน “ปาจิตฺติยํ” “ทุกฺกฏํ” เปนตน และเปลี่ยนใช “อาวุโส” “ภนฺเต” ไปตามที่เปนผูแกหรือออน]
ในกรณีที่ยังสงสัยวาตนไดตอง อาบัติ ก็พึงปฏิบัติคลายอยางนี้ดวย แต ผูแสดงกลาวฝายเดียว ดังนี้
ผู้แสดง: อห อาวุโส อิตฺถนฺนามาย อาปตฺติยา เวมติโก, ยทา นิพฺเพมติโก ภวิสฺสามิ, ตทา ต อาปตฺตึ ปฏิกริสฺสามิ. (แนะเธอ ผมมีความสงสัยในอาบัติชื่อนี้ จักหมด สงสัยเมื่อใด จักทําคืนอาบัตินั้นเมื่อนั้น) เมื่อปฏิบัติอยางนี้แลว ก็ทําอุโบสถได
อยางไรก็ดี ตามที่ปฏิบัติกันมากใน บัดนี้ แสดงอาบัติตามแบบ ดังนี้
ก) ผูแสดงมีพรรษาออนกวา
ผูแสดง: สพฺพา ตา อาปตฺติโย อาโรเจมิ. (3 หน) สพฺพา ครุลหุกา อาปตฺติโย อาโรเจมิ. (3 หน) อหํ ภนฺเต สมฺพหุลา นานาวตฺถุกาโย อาปตฺติโย อาปชฺชึ ตา ตุมฺห มูเล ปฏิเทเสมิ.
ผูรับ: ปสฺสสิ อาวุโส ตา อาปตฺติโย.
ผูแสดง: อุกาส อาม ภนฺเต ปสฺสามิ.
ผูรับ: อายตึ อาวุโส สํวเรยฺยาสิ.
ผูแสดง: สาธุ สุฏุ ภนฺเต สํวริสฺสามิ.
ทุติยฺมป สาธุ สุฏุ ภนฺเต สํวริสฺสามิ.
ตติยมฺป สาธุ สุฏุ ภนฺเต สํวริสฺสามิ.
น ปุเนวํ กริสฺสามิ.
น ปุเนวํ ภาสิสฺสามิ.
น ปุเนวํ จินฺตยิสฺสามิ.
ข) ผูแสดงมีพรรษาแกกวา
ผูแสดง: สพฺพา ตา อาปตฺติโย อาโรเจมิ. (3 หน) สพฺพา ครุลหุกา อาปตฺติโย อาโรเจมิ. (3 หน) อหํ อาวุโส สมฺพหุลา นานาวตฺถุกาโย อาปตฺติโย อาปชฺชึ ตา ตุมฺห มูเล ปฏิเทเสมิ.
ผูรับ: อุกาส ปสฺสถ ภนฺเต ตา อาปตฺติโย.
ผูแสดง: อาม อาวุโส ปสฺสามิ.
ผูรับ: อายตึ ภนฺเต สํวเรยฺยาถ.
ผูแสดง: สาธุ สุฏุ อาวุโส สํวริสฺสามิ.
ทุติยฺมป สาธุ สุฏุ อาวุโส สํวริสฺสามิ.
ตติยมฺป สาธุ สุฏุ อาวุโส สํวริสฺสามิ.
น ปุเนวํ กริสฺสามิ.
น ปุเนวํ ภาสิสฺสามิ.
น ปุเนวํ จินฺตยิสฺสามิ.