คำศัพท์ :
ที่มา : พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลธรรม พิมพ์ครั้งที่ 34 [คลิก]
คำศัพท์ : สังโยชน์ ๑๐

สังโยชน 101 (กิเลสอันผูกใจสัตว, ธรรมที่มัดสัตวไวกับวัฏฏทุกข หรือผูกกรรมไวกับผล — Sa§yojana: fetters; bondage)
ก.โอรัมภาคิยสังโยชน 5 (สังโยชนเบื้องต่ำ เปนอยางหยาบ เปนไปในภพอันต่ำ — Oram- bhàgiya~ : lower fetters)
1.สักกายทิฏฐิ (ความเห็นวาเปนตัวของตน เชน เห็นรูป เห็นเวทนา เห็นวิญญาณ เปนตน เปนตน — Sakkàyadiññhi: personality-view; false view of individuality)
2.วิจิกิจฉา (ความสงสัย, ความลังเล ไมแนใจ — Vicikicchà: doubt; uncertainty)
3.สีลัพพตปรามาส (ความถือมั่นศีลพรต โดยสักวาทําตามๆ กันไปอยางงมงายเห็นวาจะบริสุทธิ์ หลุดพนไดเพียงดวยศีลและวัตร — Sãlabbataparàmàsa: adherence to rules and rituals)
4.กามราคะ (ความกําหนัดในกาม, ความติดใจในกามคุณ — Kàmaràga: sensual lust)
5.ปฏิฆะ (ความกระทบกระทั่งในใจ, ความหงุดหงิดขัดเคือง — Pañigha: repulsion; irritation) ข.อุทธัมภาคิยสังโยชน 5 (สังโยชนเบื้องสูง เปนอยางละเอียด เปนไปแมในภพอันสูง — Uddhambhàgiya~ : higher fetters)
6.รูปราคะ (ความติดใจในอารมณแหงรูปฌาน หรือในรูปธรรมอันประณีต, ความปรารถนาใน รูปภพ — Råparàga: greed for fine-material existence; attachment to realms of form)
7.อรูปราคะ (ความติดใจในอารมณแหงอรูปฌาน หรือในอรูปธรรม, ความปรารถนาในอรูปภพ — Aråparàga: greed for immaterial existence; attachment to formless realms)
8.มานะ (ความสําคัญตน คือ ถือตนวาเปนนั่นเปนนี่ — Màna: conceit; pride)
9.อุทธัจจะ (ความฟุงซาน — Uddhacca: restlessness; distraction)
10. อวิชชา (ความไมรูจริง, ความหลง — Avijjà: ignorance)

สังโยชน 10 ในหมวดนี้ เปนแนวพระสูตร หรือ สุตตันตนัย แตในบาลีแหงพระสูตรนั้นๆ มี แปลกจากที่นี้เล็กนอย คือ ขอ 4 เปน กามฉันท (ความพอใจในกาม — sensual desire) ขอ 5 เปน พยาบาท (ความขัดเคือง, ความคิดราย — ill-will) ใจความเหมือนกัน

ลําดับการละสังโยชน 10 นี้ ให ดู [164]มรรค 4.