คำศัพท์ : นิโรธ ๕

นิโรธ 5 (ความดับกิเลส, ภาวะไรกิเลสและไมมีทุกขเกิดขึ้น — Nirodha: extinction; cessation of defilements; non-arising of suffering)
1.วิกขัมภนนิโรธ (ดับดวยขมไว คือ การดับกิเลสของทานผูบําเพ็ญฌาน ถึงปฐมฌาน ยอมขมนิวรณ ไวได ตลอดเวลาที่อยูในฌานนั้น — Vikkhambhana-nirodha: extinction by suppression)
2.ตทังคนิโรธ (ดับดวยองคนั้นๆ คือ ดับกิเลสดวยธรรมที่เปนคูปรับหรือธรรมที่ตรงขาม เชน ดับสักกายทิฏฐิดวยความรูที่กําหนดแยกนามรูปออกได เปนการดับชั่วคราวในกรณีนั้นๆ — Tadaïga-nirodha: extinction by substitution of opposites)
3.สมุจเฉทนิโรธ (ดับดวยตัดขาด คือ ดับกิเลสเสร็จสิ้นเด็ดขาด ดวยโลกุตตรมรรค ในขณะแหงมรรคนั้น ชื่อสมุจเฉทนิโรธ — Samuccheda-nirodha: extinction by cutting off or extirpation)
4.ปฏิปสสัทธินิโรธ (ดับดวยสงบระงับ คือ อาศัยโลกุตตรมรรคดับกิเลสเด็ดขาดไปแลว บรรลุโลกุตตรผล กิเลสเปนอันสงบระงับไปหมดแลว ไมตองขวนขวายเพื่อดับอีก ในขณะแหง ผลนั้นชื่อ ปฏิปสสัทธินิโรธ — Pañipassaddhi-nirodha: extinction by tranquillization)
5. นิสสรณนิโรธ (ดับดวยสลัดออกได หรือดับดวยปลอดโปรงไป คือ ดับกิเลสเสร็จสิ้นแลว ดํารงอยูในภาวะที่กิเลสดับแลวนั้นยั่งยืนตลอดไป ภาวะนั้นชื่อ นิสสรณนิโรธ ไดแกอมตธาตุ คือ นิพพาน — Nissaraõa-nirodha: extinction by escape; extinction by getting freed)

ปหาน 5 (การละกิเลส — abandonment), วิมุตติ 5 (ความหลุดพน — deliverance), วิเวก 5 (ความสงัด, ความปลีกออก — seclusion), วิราคะ 5 (ความคลายกําหนัด, ความ สํารอกออกได — detachment; dispassionateness), โวสสัคคะ 5 (ความสละ, ความปลอย — relinquishing) ก็อยางเดียวกันนี้ทั้งหมด