คำศัพท์ : บารมี ๑๐, หรือ ทศบารมี

บารมี 10 หรือ ทศบารมี (ปฏิปทาอันยวดยิ่ง, คุณธรรมที่ประพฤติปฏิบัติอยางยิ่งยวดคือความดีที่บำเพ็ญอย่างพิเศษ เพ่ื่อบรรลุซึ่งจดหมายอันสูง เช่นความเป็นพระพุทธเจ้า และความเปนมหาสาวก เปนตน — Pàramã: perfections)
1. ทาน (การใหการเสียสละ — Dàna: giving; charity; generosity; liberality)
2. ศีล (การรักษากายวาจาใหอยูในหลักความประพฤติที่เปนแบบแผนแหงภาวะของตน, ความประพฤติดีงามถูกตองตามระเบียบวินัย —Sãla: morality; good conduct)
3. เนกขัมมะ (การออกบวช, ความปลีกตัวปลีกใจจากกาม — Nekkhamma: renunciation)
4. ปญญา (ความรอบรู, ความหยั่งรูเหตุผล เขาใจสภาวะของสิ่งทั้งหลายตามความเปนจริง และรูจักแกไขปฏิบัติจัดการตางๆ — Pa¤¤à: wisdom; insight; understanding)
5.วิริยะ (ความเพียร, ความแกลวกลา ไมเกรงกลัวอุปสรรค พยายามบากบั่นอุตสาหะ กาวหนาเรื่อยไป ไมทอดทิ้งธุระหนาที่ — Viriya: energy; effort; endeavour)
6. ขันติ (ความอดทน, ความทนทานของจิตใจ สามารถใชสติปญญาควบคุมตนใหอยูในอํานาจ เหตุผล และแนวทางความประพฤติหรือการปฏิบัติที่ตั้งไวเพื่อจุดหมายอันชอบ ไมลุอํานาจกิเลส — Khanti: forbearance; tolerance; endurance)
7. สัจจะ (ความจริง คือ พูดจริง ทําจริง และจริงใจ — Sacca: truthfulness)
8. อธิษฐาน (ความตั้งใจมั่น, การตัดสินใจเด็ดเดี่ยว วางจุดหมายแหงการกระทําของตนไวแน นอน และดําเนินตามนั้นแนวแน —  Adhiññhàna: resolution; self-determination)
9. เมตตา (ความรักใคร, ความปรารถนาดีมีไมตรีคิดเกื้อกูลใหผูอื่นและเพื่อนรวมโลกทั้งปวง มีความสุขความเจริญ — Mettà: loving-kindness; friendliness)
10.อุเบกขา (ความวางใจเป็นกลาง , ความวางใจสงบราบเรียบสม่ำเสมอ เที่ยงธรรม และดำรงอยู่ในธรรม ไมเอนเอียงหรือหวั่นไหวไปดวยความยินดียินรายชอบชังหรือแรงเยายวนยั่วยุใดๆ — Upekkhà: equanimity; indifference to praise and blame in the performance of duty) ทศบารมีนี้เรียงตามที่ถือวาไดบําเพ็ญในทศชาติ (จัดแบบไทย) ดังนี้
1. พระเตมีย  — เนกขัมมะ (ขอที่ 3) 2. พระมหาชนก — วิริยะ (5)
3. พระสุวรรณสาม — เมตตา (9)   4. พระเนมิราช — อธิษฐาน (8)
5. พระมโหสถ — ปญญา (4)     6. พระภูริทัตต — ศีล (2)
7. พระจันทกุมาร — ขันติ (6)     8. พระนารทะ — อุเบกขา (10)
9. พระวิธุระ — สัจจะ (7) 10. พระเวสสันดร — ทาน (1) บารมีนั้น ทานกลาววาจะบําเพ็ญใหบริบูรณ์ตองครบ 3 ขั้น คือ
1. บารมี (ระดับสามัญ เชน ทานบารมีไดแก ใหทรัพย์สินเงินทอง สมบัตินอกกาย — Pàramã:ordinary perfections)
2. อุปบารมี (ระดับรองหรือจวนจะสูงสุด เชน ทานอุปบารมีไดแก การเสียสละอวัยวะเปนทาน — Upapàramã: superior perfections)
3. ปรมัตถบารมี ระดับสูงสุด เชน ทานปรมัตถบารมีไดแก การสละชีวิตเพื่อประโยชน แกผูอื่น — Paramatthapàramã: supreme perfections) บําเพ็ญทั้ง 10 บารมีครบ 3 ขั้นนี้เรียกวา สมตึสปารมีหรือ สมดึงสบารมีแปลวา “บารมี 30 ถวน”.