คนที่ดําเนินชีวิตดีงามถูกตองเปนประโยชน แมไมรูตัวไมทันไดนึก ก็ไดฝกตนคือศึกษา มีสิกขาอยูตลอดเวลา จึงพัฒนากาวหนาไปในมรรคาชีวิต ในการนี้ เพื่อใหการศึกษาพัฒนาชีวิตนั้นเกิดมีผลดีจริงจังชัดเจน เขา ควรตระหนักรูถึงประโยชนที่ชีวิตควรไดควรถึง ซึ่งก็คือเปนจุดหมายของการพัฒนาชีวิตนั้น ขอใหดูพุทธพจนนี้

อัตถะคือประโยชนที่หมาย ขั้นตาเห็นเปนทิฏฐธัมม ก็คือชีวิตที่เปนอยูดีดานวัตถุรูปธรรมและสังคม ที่ สําคัญคือ มีสุขภาพ (บาลีนิยมใชวา อายุ) มีทรัพย มียศเกียรติไมตรี มีครอบครัวที่สุขสมาน คําสอนแกคฤหัสถ สําหรับประชาชนทั่วไป วาดวยการสรางเสริมและปฏิบัติในเรื่องเหลานี้มีมาก ตั้งแตวาจะใหสุขภาพดีมีอายุยืน ก็ ใหบริโภคดวยปญญารูคุณคาแท มีมัตตัุญตา รูจักกินเสพใหพอดี สอนการคบหา อยูรวมรวมสรางสรรคใน สังคม ฯลฯ เปนการปฏิบัติธรรมที่ไมควรละเลยหรือมองขาม แตควรเนนย้ําบอยๆ แกชาวบานหมูชนคนทั่วไป*24

ตอไป อัตถะขั้นเลยตาเห็นเปนสัมปราย วาใหสั้นก็คือความเจริญงอกงามของชีวิตนั้น ที่พัฒนาดียิ่งขึ้นไป ทั้งกายวาจา (ศีล) จิตใจ และปญญา วาในขั้นพื้นฐาน สําหรับทุกคนตั้งแตชาวบาน คือ

บนพื้นฐานนี้ มีอัตถะขั้นสัมปรายที่จะใหกาวไปลุถึงไดมากมาย ตามแตมรรคภาวนาจะกาวไปดวย การศึกษาแหงไตรสิกขาไดแคไหน เฉพาะอยางยิ่งสําหรับภิกษุซึ่งไดเขาสูสังฆะโดยมีชีวิตที่มุงจะกาวไปในไตร ศึกษาอยางอุทิศตัว ทานเนนระดับสูงสุดของอัตถะขั้นสัมปราย ถึงกับแยกออกมาเปนอัตถะอีกขั้นหนึ่ง เปนระดับ ที่ ๓ เรียกวาปรมัตถ หรืออัตถะขั้นบรม ซึ่งมุงจําเพาะใหถึงประโยชนสูงสุด ซึ่งมีความหมายที่จะเรียกวา วิชชา วิมุตติ วิสุทธิ สันติ เกษม สุข นิพพาน ก็ไดทั้งนั้น (ทุกคนมีศักยภาพที่จะลุถึงได)

อัตถะคือประโยชนที่เปนจุดหมาย มีเปนขั้นเปนระดับดังที่วานั้น และอัตถะเหลานั้น ทุกคนควรไดควรถึง โดยที่แตละคนควรชวยเหลือเกื้อหนุนใหคนอื่นลุถึงดวย ดังพุทธดํารัสที่ตรัสไวอีกวา

ตามหลักนี้ ทุกคนจึงควรทําเพื่ออัตถะ ๒-๓ ขั้นนั้น ทั้งแกตน แกคนอื่น แกกันและกัน และแกสวนรวม รวมกัน ทั้งนี้ เมื่อคนพัฒนาอัตถะของตน ก็ทําใหเขาเกงยิ่งขึ้นในการทําเพื่ออัตถะของคนอื่นและของสวนรวม

ขอสําคัญก็คือ เมื่อคนทําเพื่ออัตถะของผูอื่น เขาจะไดพัฒนาอัตถะของตนเองอยางมาก เชนในการแกปญหาทํา ประโยชนสําคัญ ใหแกผูอื่นแกสวนรวมแกชุมชนแกสังคม คนจะไดพัฒนาความดีและปรีชาสามารถของตนอยางยวดยิ่ง ดังที่วา บุคคลผูทําการเพื่อคนทั้งโลก เพื่ออัตถะสูงสุดของมวลมนุษย จะไดพัฒนาตนจนมีชื่อวาเปนมหาบุรุษ จนถึงเปนพระโพธิสัตว

เพื่ออัตถะทั้ง ๒-๓ ขั้น ในแดนอัตถะทั้ง ๓ จึงมีภาคปฏิบัติการทั้งหมดแหงพุทธธรรม ฉะนี้